Xuất khẩu lao động Nhật Bản cần biết những điều kiện, chi phí, thủ tục gì?

Nhiều bạn định hướng tham gia xuất khẩu lao động Nhật Bản với hy vọng có công việc tốt lương cao. Tuy nhiên, bạn cần nắm chắc điều kiện, thủ tục tham gia chương trình này để đảm bảo tỷ lệ trúng tuyển cao hơn.

Bạn cần nắm rõ những điều kiện cần thiết để XKLĐ Nhật thuận lợi

Nhật Bản có nền kinh tế phát triển và là một điểm đến hấp dẫn nhiều người. Số lượng người Việt làm việc, học tập tại đất nước mặt trời mọc những năm gần đây ngày càng tăng. Việc xuất khẩu lao động (XKLĐ) Nhật mở ra cơ hội cho nhiều người có nguồn thu nhập cao hơn. Để có thể tham gia lao động Nhật Bản thuận lợi hơn, Nhật Huy Khang xin hướng dẫn thủ tục, quy trình, thông tin các điều kiện, hồ sơ cần thiết khi đi XKLĐ Nhật Bản.

1. Thị trường xuất khẩu lao động Nhật Bản trong năm 2022 như thế nào?

XKLĐ Nhật Bản được nhiều người lựa chọn bởi công việc tốt, có mức lương cao. Đặc biệt việc đăng ký XKLĐ sang Nhật Bản khi đất nước bước vào xu thế hội nhập càng dễ dàng hơn, mở nhiều cơ hội rộng mở cho người lao động (NLĐ) Việt.

Năm 2019, nước ta đã có 152.530 lao động đi nước ngoài. Trong đó, NLĐ đi làm việc tại Nhật diện XKLĐ chiếm đến 1/2 thị trường lao động với 82,703 người. Trong quý I của năm 2020, nước ta đã có đến 20.094 người sang Nhật làm việc. 

Mặc dù đại dịch cũng có ảnh hưởng không nhỏ, nhưng thị trường Nhật Bản vẫn giữ sức hút, là trọng điểm thu hút nhiều NLĐ trẻ đăng ký XKLĐ. Khi làm việc tại Nhật Bản, NLĐ sẽ được hưởng mức lương cao, làm việc và sinh hoạt ở môi trường tốt. Đồng thời, chính phủ Nhật cũng có nhiều chính sách ưu đãi thu hút NLĐ nước ngoài. 

Tất cả những điều này hứa hẹn thị trường lao động Nhật Bản vẫn sẽ có sức hút mạnh mẽ với đông đảo NLĐ Việt. Nhu cầu đi XKLĐ tại Nhật vào năm 2022 sẽ tiếp tục tăng. Bên cạnh đó, mức thu nhập bình quân cũng sẽ ngày càng tăng với nhiều ngành nghề tuyển dụng hơn.

1.1 Những đơn hàng xuất khẩu lao động đang tuyển dụng

NLĐ có nhiều đơn hàng để lựa chọn làm việc tại Nhật

Như đã nói ở trên, NLĐ đi Nhật làm việc sẽ có rất nhiều lựa chọn về ngành nghề phù hợp năng lực và sở thích. Các ngành nghề NLĐ có thể đăng ký khi xuất khẩu lao động Nhật Bản như:

• Ngành thủy hải sản: Sẽ gồm các công việc chế biến, đóng gói cá, tôm, hàu,...
• Cơ khí: Gồm các công việc gia công cơ khí, hàn xì, dập kim loại, thao tác máy móc,...
• Đơn hàng thực phẩm: NLĐ sẽ chế biến thịt, làm cơm hộp, làm bánh,chế biến rau,...
• Ngành xây dựng: Bạn sẽ thực hiện các công việc liên quan xây dựng như cốp pha, giàn giáo, xây trát, cấp liệu bê tông, lái máy,...
• Đơn hàng may mặc.
• Ngành nông nghiệp.
• Đơn hàng công nghiệp: NLĐ sẽ thực hiện các công việc như dọn dẹp tòa nhà văn phòng, đóng gói công nghiệp,...

1.2 Thị trường xuất khẩu lao động Nhật Bản hiện nay

Nhật Bản đang đối mặt tình trạng già hóa dân số và thiếu hụt NLĐ

Với tỉ lệ dân số già hóa tăng cao, công dân trong độ tuổi lao động giảm, Nhật Bản trong những năm gần đây đang thiếu hụt nhân lực một cách trầm trọng. Chính vì thế, chính phủ nước sở tại đã thông qua các dự luật cho phép nới lỏng quy định về tiếp nhận NLĐ nước ngoài.

Chưa hết, thời gian của chương trình thực tập sinh (TTS) sang Nhật Bản sẽ được kéo dài hơn. Nếu như trước đây, chương trình TTS kỹ năng sẽ chỉ giới hạn 3 năm thời gian làm việc. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi, nếu đáp ứng đủ điều kiện, hiện nay các thực tập sinh vẫn có thể quay trở lại Nhật làm việc sau khi kết thúc hợp đồng.

Ngoài ra, thời gian làm việc theo chương trình Visa kỹ năng đặc định mới của TTS được cấp visa kỹ năng đặc định sẽ được chính phủ Nhật gia hạn lâu dài.

Tuy nhiên, tình hình dịch bệnh có ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường lao động Nhật Bản. Tính đến giữa tháng 8 năm 2021, đại dịch vẫn có diễn biến phức tạp tại Nhật Bản. Vẫn có không ngừng các số ca nhiễm mới tăng cao. Đến nay, tình hình dịch bệnh vẫn còn ảnh hưởng đến nhiều nước trên thế giới, trong đó có xứ sở hoa anh đào. 

Một số công ty, nghiệp đoàn Nhật đã tạm hoãn việc ra nước ngoài, trong đó có Việt Nam để tuyển dụng. Điều này cũng khiến các doanh nghiệp Nhật chịu thiệt hại, gặp nhiều khó khăn bởi tình trạng thiếu nhân công. Hoạt động XKLĐ Nhật Bản tại nước ta vì thế cũng gặp nhiều trở ngại, ách tắc, chưa phục hồi tốt được.

Tuy nhiên, trong tương lai, tin chắc rằng dịch bệnh đã được kiểm soát, chính phủ có phương án tốt hơn, mọi người dần thích nghi với tình hình mới. Thị trường xuất khẩu lao động Nhật Bản hứa hẹn sẽ phục hồi và phát triển mạnh mẽ bởi nhu cầu NLĐ và đi làm việc tại Nhật tăng cao. Có thể nói, việc đi Nhật làm việc vấn đầy tiềm năng.

1.3 Có nên đi Nhật làm việc không?

Làm việc tại Nhật NLĐ sẽ có mức lương cao

Nhật Bản được xem là “vùng đất hứa” của nhiều NLĐ. Người Việt làm việc tại Nhật theo dạng XKLĐ có mức lương trung bình mỗi tháng từ 29- 41 triệu đồng. Mức lương này là mức cơ bản đối với các công việc phổ thông. Đối với các công việc yêu cầu kỹ năng, kinh nghiệm cao như kỹ sư, điều dưỡng, mức lương cơ bản NLĐ nhận được sẽ cao hơn nhiều.

Nhiều NLĐ có thể tiết kiệm được mỗi tháng từ 15 đến 23 triệu đồng. Khoản tiết kiệm này đã trừ các khoản thuế, tiền bảo hiểm, sinh hoạt phí. Chưa hết, nếu bạn chăm chỉ làm thêm giờ, khoản tiền tiết kiệm có thể lên tới 30 triệu đồng. Hơn thế nữa, NLĐ sẽ được hoàn lại 90% tiền bảo hiểm, thuế đã đóng khi sống và làm việc tại Nhật sau khi kết thúc hợp đồng.

Trong khi đó, tại Việt Nam tỷ lệ thất nghiệp có sự gia tăng. Mức lương cơ bản tại nước ta nếu so sánh với Nhật thì vẫn còn rất thấp. Mức lương trung bình của công việc phổ thông, công nhân tại nước ta hiện khoảng 4-7 triệu đồng mỗi tháng. Khoản tiền lương này vẫn đủ để bạn sinh hoạt hàng tháng tại Việt Nam, nhưng sẽ khó để dư dả nhiều. Thì chúng tôi chắc rằng bạn đã từng gặp rắc rối về tiền bạc ít nhất 1 hoặc nhiều lần. Thực tế, với mức lương này, NLĐ vẫn có thể trang trải được cho sinh hoạt hàng tháng. Tuy nhiên nếu muốn tiết kiệm thì sẽ không được nhiều.

Tất nhiên, làm việc tại quê hương vẫn có nhiều lợi ích. Tuy nhiên, việc XKLĐ nước ngoài như Nhật Bản cũng góp phần cải thiện cuộc sống gia đình, làm giàu cho nước nhà. 

Với mức lương cao, cơ hội làm việc và sinh hoạt tại đất nước phát triển, nhiều người đã chọn tham gia chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản.

1.4 Nên đi Nhật làm việc mấy năm?

Tùy mòn muốn cá nhân, bạn có thể chọn thời gian làm việc tại Nhật phù hợp

NLĐ có thể lựa chọn hợp đồng với thời gian làm việc tùy vào khả năng và mong muốn của mình. Hợp đồng XKLĐ tại Nhật thường có thời gian từ 1 - 5 năm. Mỗi loại đơn hàng đều có những ưu điểm, đặc trưng riêng.

Với hợp đồng đi Nhật một năm, thời gian chờ xuất cảnh thường khoảng 3-4 tháng. Chi phí NLĐ cần chi trả cho loại hợp đồng này chỉ khoảng 40-60 triệu đồng. Sau khi hoàn thành hợp đồng về nước, bạn có thể mang về 200 tới 300 triệu đồng. Thời gian làm việc này khá thích hợp với những bạn muốn đi Nhật làm việc cải thiện thu nhập nhưng không muốn xa gia đình quá lâu, có ít vốn.

Tuy nhiên, đơn hàng một năm có tính chất thời vụ và thường rất ít. NLĐ cũng phải trở về nước ngay sau khi kết thúc hợp đồng này, không được gia hạn thêm hay tiếp tục ở lại làm việc.

Trong khi đó, với đơn hàng đi Nhật với thời gian 3 năm, NLĐ có thể cần chờ xuất cảnh trong khoảng 4 tới 6 tháng. Chi phí của hợp đồng này nằm trong khoảng 99 - 155 triệu đồng. NLĐ sau khi kết thúc hợp đồng 3 năm nếu chăm chỉ có thể tiết kiệm được khoảng 700 đến 900 triệu đồng.

Hợp đồng xuất khẩu lao động Nhật Bản thời hạn 3 năm rất thích hợp với cá bạn muốn đầu tư cho tương lai. Hay các bạn cần đào tạo thêm về kỹ năng nghề nghiệp và muốn kiếm nhiều tiền hơn cũng có xu hướng chọn loại hợp đồng này.

Bên cạnh đó, đơn hàng đi Nhật 3 năm cũng rất đa dạng, nhiều ngành nghề. Sau khi kết thúc hợp đồng, NLĐ có thể tiếp tục gia hạn và làm việc tại Nhật thêm 2 năm nữa. Nếu vậy, thời gian tổng cộng bạn có thể làm việc tại Nhật đến 5 năm.

Nhìn chung, đa phần NLĐ sẽ chọn đơn hàng 3 năm bới nó có nhiều lợi ích hơn so với đơn hàng 1 năm.

2. Chi phí đi xuất khẩu lao động Nhật Bản

Trước khi đăng ký XKLĐ Nhật Bản ở bất kỳ trung tâm xuất khẩu lao động nào, bạn cũng nên tìm hiểu về các khoản chi phí cần tiêu tốn. Điều này giúp bạn có thể chọn được trung tâm tốt nhất, dự trù kinh phí tốt hơn và có kế hoạch chi tiêu hợp lý. Bên dưới là những khoản phí NLĐ cần quan tâm khi muốn XKLĐ Nhật Bản, mời các bạn tham khảo.

• NLĐ sẽ cần chi trả học phí đào tạo tiếng Nhật Bản.

Bạn sẽ cần trả phí học tiếng Nhật

Bạn cần biết tiếng Nhật, có trình độ tiếng cơ bản mới có thể làm việc tại đất nước mặt trời mọc. Bởi bạn cần giao tiếp với người Nhật trong công việc, sinh hoạt hằng ngày. Tùy hình thức lao động là kỹ năng đặc định, TTS hay kỹ sư, yêu cầu về trình độ tiếng Nhật cũng sẽ có tiêu chuẩn khác nhau.

• Bạn có thể cần trả chi phí đào tạo nghề (tùy đơn hàng)

Sau khi trúng tuyển, NLĐ sẽ được đào tạo tiếng Nhật, những kỹ năng, kiến thức cần thiết cho công việc tương lai tại Nhật. Khoảng thời gian này có thể kéo dài 3 đến 5 tháng từ khi NLĐ nhận được thông báo trúng tuyển.

• NLĐ cần trả phí khám sức khỏe đi XKLĐ Nhật Bản.

Bạn cần đạt tiêu chuẩn về sức khỏe để được XKLĐ Nhật. Vì thế, bạn cần khám sức khỏe ở bệnh viện được chỉ định để có chứng nhận đạt tiêu chuẩn sức khỏe XKLĐ Nhật. Khoản tiền cần chi trả cho việc này tùy bệnh viện, thường là khoảng 700.000 - 2,000,000 đồng.

• Nếu ở ký túc xá, NLĐ sẽ cần trả phí lưu trú tại đây.

Khi được đào tạo tiếng Nhật và kỹ năng làm việc để xuất khẩu lao động Nhật Bản, nếu bạn ở xa nơi học thì có thể đăng ký ở ký túc xá. Tùy công ty mà mức phí này cũng sẽ khác nhau. Trong trường hợp bạn không có nhu cầu lưu trú lại ký túc xá sẽ không mất khoản phí này.

• Chi phí dịch vụ, hồ sơ.

NLĐ cần trả phí dịch vụ, hồ sơ cho trung tâm thực hiện hợp đồng XKLĐ

Khoản phí này có quy định trong thông tư liên tịch số 16 của Bộ Lao động Thương binh & Xã hội và Bộ Tài Chính. Theo đó, NLĐ phải trả phí dịch vụ, hồ sơ cho doanh nghiệp, công ty để thực hiện hợp đồng XKLĐ nước ngoài. 

Tổng phí dịch vụ đối với đơn hàng 3 năm không được vượt quá ba tháng tiền lương của NLĐ trong hợp đồng lao động. Với hợp đồng XKLĐ một năm, tổng phí dịch vụ không được vượt quá một tháng tiền lương của NLĐ trong hợp đồng XKLĐ.

• Những phụ phí khác có thể phát sinh.

Trong quá trình đào tạo tiếng, trau dồi năng lực làm việc, bạn có thể được cung cấp đồ dùng cá nhân, giáo trình, đồ dùng học tập, quần áo đồng phục,... Tùy mỗi trung tâm xuất khẩu lao động mà khoản phí này sẽ khác nhau.

3. Mức lương khi xuất khẩu lao động Nhật Bản

Chắc hẳn mức lương là một trong những yếu tố mà NLĐ quan tâm nhất. Khi làm việc tại Nhật, bạn sẽ có mức lương cơ bản tùy vào ngành nghề. Sau khi trừ các loại chi phí, bạn sẽ tính được lương thực lĩnh của mình. Nếu NLĐ chăm chỉ làm thêm sẽ còn nhận được lương tăng ca.

3.1 Lương cơ bản 

Mức lương NLĐ ký trên hợp đồng chính là lương cơ bản bạn sẽ nhận được. Khoản lương này chưa tính đến chi phí ăn ở, thuế, bảo hiểm, lương tăng ca,... 

Tại Nhật, mức lương cơ bản khoảng 29 tới 41 triệu đồng ( 135.000 - 190.000 yên). Mức lương này sẽ tùy đơn hàng, tùy vùng. Lương cơ bản của NLĐ tại Nhật được luật lao động Nhật Bản quy định không được dưới mức lương tối thiểu của vùng. Bạn sẽ làm việc 8 tiếng mỗi ngày. Một tuần NLĐ sẽ làm việc 40 tới 44 tiếng. Vào năm 2021, lương làm việc tại Nhật theo giờ từ 792 tới 1013 yên mỗi giờ.

Hiện chính phủ Nhật đã quyết định thông qua hình thức visa Kỹ năng đặc định đối với NLĐ nước ngoài. Theo đó, NLĐ nước ngoài sẽ được hưởng nhiều chính sách, chế độ về lương tương đương với cư dân Nhật Bản. 

3.2 Lương thực lĩnh

Mức lương cơ bản sau khi từ các khoản phí là lương thực lĩnh

Lương thực lĩnh hay còn gọi là tiền lương thực nhận. Đây là khoản tiền thực tế bạn nhận được sau khấu trừ các khoản sau:

• Tiền ký túc xá/nhà ở. 
• Tiền thuế, bảo hiểm.
• Tiền điện, nước, ga.

Với mức lương thực nhận này, NLĐ có thể còn cần chi trả sinh hoạt phí như tiền ăn uống, đi chơi, mua sắm,... và tiết kiệm.

3.3 Lương tăng ca

Chính phủ Nhật Bản quy định, NLĐ làm việc trong các xí nghiệp, nhà máy sẽ làm việc tối đa 8 tiếng mỗi ngày trong giờ hành chính (thứ 2 đến thứ 6). Nếu NLĐ làm việc ngoài giờ, doanh nghiệp phải trả thêm tiền lương cho họ, được gọi là lương tăng ca.

Mức lương tăng ca được tính cụ thể như sau:

• NLĐ làm việc ngày lễ tết sẽ được cộng 200% lương cơ bản.
• NLĐ sẽ được phụ cấp ăn đêm trực tiếp vào lương và cộng thêm 50% lương cơ bản nếu làm việc từ 22 giờ đến 5 giờ sáng.
• Nếu làm việc vào ngày nghỉ, (thứ 7, chủ nhật), NLĐ sẽ được tính tăng 35% lương cơ bản cho những ngày đó.
• NLĐ làm thêm giờ trong những ngày bình thường (tức làm việc hơn 8 giờ theo quy định) sẽ được cộng 25% lương cơ bản.

4. Những điều kiện cần có để được đi xuất khẩu lao động Nhật Bản

Để xuất khẩu lao động Nhật Bản, NLĐ cần đạt một số điều kiện nhất định về sức khỏe, độ tuổi, trình độ tiếng, kỹ năng làm việc,...

• Điều kiện về độ tuổi.

Yêu cầu về độ tuổi NLĐ thường trong khoảng đủ 18 đến hết 30 tuổi

Tùy đơn hàng, yêu cầu công việc mà phía doanh nghiệp Nhật Bản sẽ tuyển NLĐ với độ tuổi phù hợp. Thông thường, NLĐ phải từ đủ 18 đến 35 tuổi để XKLĐ Nhật. Một số trường hợp ngoại lệ, vài đơn hàng một năm hay các trường hợp đặc biệt, doanh nghiệp có thể tuyển NLĐ đến độ tuổi 40.

• Những điều kiện về ngoại hình.

Đối với nhiều ngành, yếu tố ngoại hình NLĐ rất được xem trọng nhằm đáp ứng yêu cầu công việc. Các chủ xí nghiệp tại Nhật thường tuyển ứng viên bằng việc phỏng vấn trực tiếp. Có một số đơn hàng có thể yêu cầu khắt khe hơn, cũng có những đơn hàng có yêu cầu nhẹ nhàng hơn về ngoại hình NLĐ. 

Thông thương, yêu cầu về ngoại hình đối với nữ là nặng 40kg trở lên, cao từ 1,48m trở lên. Đối với nam giới phải có cân nặng từ 50kg trở lên, chiều cao phải từ 1,60m trở lên. Ngoại hình NLĐ cũng không quá mập hay quá gầy mà cần cân đối.

• Yêu cầu về trình độ văn hóa

NLĐ phải tốt nghiệp cấp 2 trở lên mới đủ điều kiện XKLĐ Nhật Bản với các đơn hàng cho ngành nghề lao động phổ thông. Bên cạnh đó, bạn phải có trình độ tiếng Nhật cơ bản để có thể giao tiếp khi làm việc.

• Điều kiện về sức khỏe.

NLĐ cần có sức khỏe tốt để đi Nhật làm việc

NLĐ phải đảm bảo có chứng nhận đạt các tiêu chuẩn về sức khỏe làm việc nước ngoài được cơ quan y tế Việt Nam cấp. Những ai có bệnh tim, lao phổi, mù màu, viêm gan B, các bệnh truyền nhiễm,....đều không đủ điều kiện đi Nhật làm việc.

• Những điều kiện về kinh nghiệm làm việc.

Một số đơn hàng không yêu cầu NLĐ có kinh nghiệm làm việc như chế biến thực phẩm, lắp ráp linh kiện điện tử, gia công cơ khí, đúc nhựa, hoàn thiện nội thất ô tô,... Trong khí đó, những đơn hàng khác có thể yêu cầu NLĐ có kinh nghiệm làm việc mới được tuyển. Những đơn hàng này thường là điều khiển máy, hàn – xì, may mặc,...

Tuy nhiên, nếu bạn muốn ứng tuyển những đơn hàng yêu cầu kinh nghiệm nhưng lại chưa biết gì về ngành cũng không cần lo lắng. Bạn vẫn có cơ hội làm việc theo đơn hàng này nếu được công ty, trung tâm xuất khẩu lao động đào tạo tay nghề chuyên nghiệp, bài bản và học tập chăm chỉ. 

• Một số điều kiện khác.

Để thành công xuất khẩu lao động Nhật Bản, TTS cần thi đỗ đơn hàng. Bên cạnh đó, bạn cần xin được Visa đi Nhật. Để xin được Visa XKLĐ Nhật, NLĐ cần đảm bảo chưa từng tham gia chương trình xuất khẩu lao động tại Nhật hay chưa xin Visa vào Nhật dưới bất kỳ hình thức nào.Bên cạnh đó, NLĐ cũng không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, không mắc các tiền án, tiền sự theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Ngoài ra, NLĐ cũng cần chuẩn bị đủ hồ sơ để XKLĐ Nhật. Bạn có thể tham khảo các loại hồ sơ cần chuẩn bị ở nội dung bên dưới.

5. Hồ sơ đi lao động Nhật Bản cần những giấy tờ gì?

NLĐ cần chuẩn bị cẩn thận, đầy đủ hồ sơ để quá trình XKLĐ thuận lợi hơn

Bạn cần chuẩn bị bộ hồ sơ đầy đủ để nộp đi XKLD Nhật với các loại giấy tờ như:

• Thẻ căn cước hoặc chứng minh nhân dân, giấy khai sinh, sổ hộ khẩu (bản sao có công chứng).
• Một bản sơ yếu lý lịch có xã/phường xác nhận, có dán ảnh.
• 6 hình thẻ cỡ 4×6 và 3×4.
• Một giấy xác nhận hạnh kiểm (xác nhận TTS không có tiền án, tiền sự) của Công an xã.
• Chứng chỉ, học bạ hoặc bằng tốt nghiệp.
• Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.
• Giấy khám sức khỏe.
• Hộ chiếu,...

6. Quy trình thi tuyển đơn hàng đi Nhật tại các trung tâm xuất khẩu lao động

Xí nghiệp Nhật Bản sẽ phỏng vấn NLĐ trực tiếp

Quy trình thi tuyển để đi lao động Nhật Bản gồm các bước sau:

Nội dung thi tuyển đơn hàng như sau:

• Kiểm tra IQ.
• NLĐ làm bài tính.
• Bạn được kiểm tra thân thể và thể lực (tùy đơn hàng).
• NLĐ sẽ được xí nghiệp, doanh nghiệp Nhật Bản phỏng vấn trực tiếp. 
• Tùy yêu cầu đơn hàng, NLĐ có thể sẽ phải thi tay nghề.

Trên đây, Nhật Huy Khang đã giới thiệu những điều kiện cơ bản để có thể xuất khẩu lao động Nhật Bản. Xứ sở hoa anh đào vẫn luôn được xem là “miền đất hứa” với nhiều người lao động. Các điều kiện đối với NLĐ nước ngoài làm việc tại Nhật cũng dần được nới lòng. Chính phủ Nhật cũng có nhiều chính sách thu hút NLĐ nước ngoài. Có thể nói, đây là thời điểm để bạn tìm hiểu và bắt tay rèn luyện bản thân, chuẩn bị tốt nhất cho cơ hội XKLĐ sắp tới.